Autovisie Nieuws 15 feb 2015

Van Doorne en Smeets: Tegendraadse geesten

Twee verhalen, waarvan die over Daf al in Autovisie stond en de ander binnenkort zal worden gepubliceerd, waren samen een echte eyeopener voor me. Op het eerste gezicht hebben het wat truttige autootje van eigen bodem en de flamboyante ontwerper/kunstenaar Job Smeets weinig tot niks met elkaar te maken. Maar schijn bedriegt.

Voor het Daf-verhaal doken fotograaf Arno Lingerak en ik in de rijke historie van Nederlands laatste zelfstandige grote personenwagenfabrikant. Wie dat doet, kan niet om Hub van Doorne heen. ‘Meneer Hub’ zoals zijn personeel hem met affectie noemde, was een technisch genie. Een man die met slechts vier jaar lagere school een miljardenbedrijf uit de grond wist te stampen en aan het eind van zijn leven honderd patenten op zijn naam had staan. Sommige van die vindingen worden nog steeds toegepast.

Wat Hub vooral opvallend maakte, was zijn volstrekt eigen manier van denken. De Brabander zag alles vanuit het technische, volstrekt rationele perspectief. Daarom ook kregen de Daf 600 en al zijn opvolgers een automatische transmissie. Waarom zou je in hemelsnaam willen schakelen wanneer de techniek het ook voor je kan doen? Het bleek, zo gaf Van Doorne later toe, een kleine misvatting. Zeker in de jaren vijftig stond een automaat gelijk aan niet sportief rijden, niet man genoeg zijn om zelf de pook te kunnen bedienen. Het imago van Daf leed er ernstig onder. Dat was bij de bedenker van de Variomatic nooit opgekomen.

“Zeker in de jaren vijftig stond een automaat gelijk aan niet sportief rijden”

Hoe verketterd de jaretelaandrijving destijds mag zijn geweest, inmiddels liggen de kaarten heel anders. Van de CVT, de doorontwikkelde versie van de Variomatic, zijn er al 25 miljoen exemplaren verkocht. Het leeuwendeel van de hybride Toyota’s rijdt ermee rond. En dat allemaal dankzij een man die totaal anders dacht dan volgens de geldende conventies gebruikelijk was. Daar komt nu Job Smeets om de hoek kijken.

Voor de interviewserie De Rit mocht ik met deze internationaal bekende en succesvolle landgenoot op pad. Smeets begon als ontwerper, maar is dat stadium eigenlijk al voorbij. Hij ontwerpt met zijn vrouw Nynke Tynagel bijzonder exclusieve objecten die in beperkte series worden gemaakt in hun Tilburgse atelier. Smeets is een echte autoliefhebber. Na jaren keihard werken waarin hij zijn Studio Job groot maakte , gunde hij zichzelf een klassieke Porsche. Van het één kwam het ander. Inmiddels heeft hij twee oldtimers en een Cayman GTS als dagelijks vervoer.

Op de rest van Smeets zijn verhaal moet u nog even wachten. Maar één van de meest interessante elementen geven we al prijs omdat het zo mooi aansluit bij de levenswandel van Hub van Doorne. Smeets stelde in zijn interview het vreemd te vinden dat geen auto-ontwerper meer echt vernieuwend durft te zijn. Als voorbeeld noemde hij de Tesla Model S. Revolutionair in veel technische opzichten, maar conservatief wat vormgeving betreft. Job Smeets kon er maar niet over uit. “Hoe kan je zoiets oerlelijks maken?”

Hoe langer ik er over nadenk, des te duidelijker het voor me wordt. We hebben meer tegendraadse geesten nodig in de automotive sector. Alleen met non-conformisten komt er een nieuwe, grote sprong voorwaarts. Job Smeets zou graag zijn bijdrage leveren. Een nieuwe grensverleggende stadsauto ontwerpen lijkt hem wel wat. Maar hij vreest niet door de kleilagen van management en marketing van grote fabrikanten heen te komen. Ook al was zijn opa in dienst bij… Daf.