Stijn Kuster Nieuws 22 sep 2025, 12:49

Leestijd: 8 minuten

Mazda MX-5-ontwerper Tom Matano overleden

Afgelopen zaterdag is Tom (Tsutomu) Matano overleden op 76-jarige leeftijd. Hij was een icoon voor de auto-industrie doordat hij verantwoordelijk was voor het ontwerp van de Mazda MX-5.

Drie jaar geleden gingen we nog met de ontwerper in gesprek. Het volledige interview lees je hieronder.

‘De Mazda MX-5 heeft eigenlijk niets met Japans design te maken’

Tom Matano is dé designer waar autoliefhebbers de Mazda MX-5 aan te danken hebben. Althans, het design van de eerste twee generaties, de NA en NB. Tijdens zijn korte bezoek aan Nederland zoeken we hem op.

Tom Matano is geboren in Nagasaki

De toenmalige hoofddesigner is geboren in het Japanse Nagasaki, groeide op in Tokio en maakte carrière bij Mazda in Amerika. Tom Matano is voor korte tijd in Nederland. We gaan bij hem langs aan het IJ in Amsterdam. Uiteraard kiezen we voor dit bezoek een MX-5. Licht bezweet na een zomerse rit in de aircoloze tweezitter (generatie NB) schuiven we aan bij de voormalig ontwerper, die ondanks zijn leeftijd tussen de Miata’s door kruipt om zijn designkeuzes aan te wijzen. Hoewel de passie van Matano altijd al bij auto’s lag, begon hij als student ‘Engineering & Analysis’.

“Ik haalde mijn studie in Tokio wel, maar ik wilde iets anders gaan doen. Diep vanbinnen wilde ik al auto’s ontwerpen. Ontwerpbureaus als Bertone en Pininfarina stonden op mijn lijstje. Omdat ik geen visum kon krijgen voor Italië en geen Italiaans sprak, besloot ik naar ‘The States’ te gaan”, zegt Matano, lachend om de slechte cijfers die hij vervolgens haalde in Amerika. “In Amerika vertelden ze mij vrij snel: ‘Als je hier komt om auto’s te ontwerpen, kun je beter gaan.’ Toch bleef ik. In het begin ontwierp ik interieurs en huizen. Hoewel ik financieel dat beter kon blijven doen, koos ik voor waar mijn hart lag, namelijk bij het ontwerpen van auto’s”, zegt Matano die uiteindelijk toch afstudeerde.

“Inspiratie voor de Mazda MX-5 haalde ik meer uit mijn tijd in Europa dan uit Amerika.”

“Vroeger in Japan had je een magazine ‘voor jonge mannen’. Aan de achterkant stonden altijd prachtige foto’s van auto’s. Ik knipte de auto’s uit en liet ze in mijn kamer liggen. Ik hing ze niet op boven mijn bed; dat is niet gebruikelijk in Japan. Er lag bijvoorbeeld een foto van een Ferrari 330 P3 op mijn kamer.” Na verschillende stages en banen bij GM, Ford, Volvo en BMW belandde hij bij Mazda en werd er Chief Designer.

“Hoewel ik studeerde in Amerika en ook voor Mazda in Amerika woonde en werkte, heeft het design van de MX-5 maar weinig met het land te maken. Als je een eerste (NA) en tweede generatie (NB) naast elkaar zet, zie ik van een flinke afstand het verschil niet. Amerikaanse auto’s worden gebouwd om op die afstand herkenbaar te zijn. In tegenstelling tot de VS loop ik in de smalle straten van Tokio en Nagasaki vlak langs een auto. Dan vallen pas de bredere wielkasten en sterkere bollingen in het ontwerp van de tweede generatie op”, zegt Tom Matano met een licht Amerikaans accent. “Inspiratie voor de Mazda MX-5 haalde ik meer uit mijn tijd in Europa dan uit Amerika.”

Tom Matano kreeg de vrije hand

“Bij het ontwerp van de Mazda kregen wij als designers volledig de vrije hand. Omdat de marketingafdeling geen idee had hoeveel ze voor de auto moesten vragen, deden ze een ‘price clinic’. Dat is de enige invloed die het publiek ooit op mijn auto’s gehad heeft. De uitslag van de clinic was uiteindelijk niet realistisch, vind ik. Ze verkochten de NA voor 13.700 dollar! Dit is veel te goedkoop”, zegt Matano die zich nog steeds opwindt over het feit dat de auto volgens hem 1300 euro duurder geprijsd had moeten worden. De huidige ND vindt Tom Matano het andere uiterste. “Die is veel te duur”, zegt hij. “Bij Mazda probeerden we altijd het design 20 procent duurder te laten lijken dan de prijs van de auto is. We konden simpelweg niet concurreren in prijs en het design was ons unique selling point.”

Nu nog steeds een Mazda MX-5

“De Simca Abarth 2000 is een van mijn favoriete auto’s. Ik heb deze auto ook in mijn collectie gehad toen ik bij Mazda werkte.” De lage prijs was uiteindelijk wel in het voordeel van de designer. “Ik kreeg de Mazda MX-5 niet. Ik moest naar een dealer om mijzelf op de wachtlijst te zetten. Mazda gaf geen korting aan werknemers. Het wilde niet dat klanten de auto later kregen doordat werknemers er goedkoper een kochten. Ik moest uiteindelijk anderhalve maand wachten op mijn MX-5. (..) Ik rijd nu nog steeds een Miata van de eerste generatie, eentje uit 1996 in de Dark Blue-uitvoering. Ik kocht ’m met een Tan Brown-softtop en bruine stoelen, maar heb deze omgewisseld voor grijze. Dat past beter bij m’n haarkleur”, lacht Tom. De designs van de eerste twee generaties MX-5’s zijn eenvoudig, maar tegelijkertijd complexer dan je wellicht denkt.

Zo is het kenmerkende geluid van de vierpitter van de Mazda MX-5 in de NA niet per toeval gecreëerd. Met verschillende motorgeluiden – mede dankzij andere uitlaatsystemen – organiseerden de ont – wikkelaars een clinic. “We vroegen de mensen simpelweg: ‘Welk geluid hoort bij een kleine rode sportwagen?’. Dat geluid is het geworden”, lacht Matano.

“Ik vind het noodzakelijk dat je in een roadster 360 graden om je heen kunt kijken en dat-ie erg leuk is om te rijden. Een 50/50-gewichtsverdeling, een licht gewicht en een strak onderstel zijn erg belangrijk. Dat is ook de reden dat een BMW Z3 nooit een echte roadster is geweest. Hij is namelijk gebaseerd op het platform van de E36 3-serie”, stelt Tom Matano, die ook over hedendaagse BMW’s niet echt te spreken is. Getuige de volgende uitspraak: “De BMW M4 heeft een neus die lijkt op iemand die met zijn mond open bij de tandarts ligt. De neus op zich is niet het probleem, maar 75 procent van de aandacht wordt naar het front van de auto getrokken. Hierdoor is het ontwerp niet in balans. (..) Ik voorspel daarom dat de verkopen van het merk in 10 jaar tijd extreem gaan dalen.”

Tom Matano sceptisch over hedendaagse Mazda MX-5

Kia en Genesis zijn volgens Tom Matano een stuk beter bezig. Toch is hij sceptisch over veel hedendaagse auto’s, ook de Mazda MX-5 van de generatie ND. “Ik ben blij hoe de designers mijn idee hebben opgepakt, maar vind het design te modern. De oude Miata is vormgegeven als jazz, de ND is moderne jazz. Gelukkig doet het mij niet denken aan rapmuziek, iets wat sommige auto’s van andere fabrikanten (zoals de Toyota Camry) wel doen. (..) Daarbij vind ik de RF (de targa-versie van de MX-5) gek. Waarom moet de hele achterkant van de auto bewegen om maar een heel klein stukje van het dak in te klappen?”, vraagt Matano vol onbegrip. Hoewel de Japanner het liefst een softtop-cabrio heeft, vindt hij de Mazda MX-5 (NC) met een hardtop een slim ontwerp. “Je kunt volledig met het dak naar beneden rijden, als een echte roadster. Daarbij neemt het dak geen ruimte weg in de kofferbak.”

De RF en een klapdak doen wel afbreuk aan de essentie van de lichte sportwagen. “Het gewicht is een van de belangrijkste aspecten”, zegt Matano, die hard lacht om de vraag of we ooit een elektrische MX-5 gaan zien. “Er kwam iemand naar mij toe bij de Mazda-club. Hij zei ‘NE, dat is de perfecte naam voor een elektrische auto.’ Ik zie de Mazda roadster niet elektrisch of geëlektrificeerd worden. Althans niet nu. Als accu’s heel licht worden, kan het wel. Als accu’s en andere onderdelen lichter worden, zie ik ook een grote toekomst voor coachbuilding. Eigenlijk wilde ik dat de Mazda MX-5 met een gescheiden chassis en koets verkocht werd. Dat is echter te zwaar. In de toekomst – met het oog op duurzaamheid – denk ik dat je van auto kunt wisselen zonder daadwerkelijk een volledig nieuwe auto te krijgen.”

Of de Mazda MX-5 deze toekomst haalt, is volgens Matano nog maar de vraag. “Roadsters dalen in populariteit, simpelweg doordat er minder liefhebbers van cabrio’s zijn. (..) In Amerika zie je al dat mensen 90 procent van de tijd met het dak dicht rijden, omdat het óf te koud is óf de zon te fel. Voor Japan was de roadster überhaupt een gek idee. In Japan is het schoonheidsideaal blank. Veel vrouwen zouden dan met een parasolletje of grote hoed in de auto gaan zitten”, stelt de 73-jarige, die zijn verhaal vol energie en passie vertelt. “Daarentegen zie ik ook vaak dat de auto wordt gebruikt waarvoor wij ‘m bedoeld hebben en daar word ik blij van: 80 procent van de tijd open rijden, 20 procent van de tijd met het dak dicht.”

Hoewel de roadster wellicht ooit ook in Nederland uit het straatbeeld verdwijnt, zal de autoliefhebber de kleine iconische tweezitter nooit vergeten. “Ik wilde een auto maken waarover de mensen 15 of 20 jaar later nog praten. Een auto als de Nissan Z. Zelfs de RX-7 of Cosmo zijn niet van dat niveau. Ik ben supertrots dat dit met de MX-5 is gelukt en er nog steeds boeken van de auto in de winkels liggen.”